Examenfraude in de accountancysector: systeemfalen vereist structurele reflectie – AFM in FD
Examenfraude in de accountancysector: systeemfalen vereist structurele reflectie – AFM in FD
In een opiniestuk in het Financieele Dagblad reflecteren Hanzo van Beusekom (bestuurslid) en Filip van den Bergh (manager) van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) op de breed verspreide examenfraude binnen de Nederlandse accountancysector. Zij benadrukken dat het probleem dieper ligt dan individuele integriteit: het betreft een structurele zwakte in het systeem waarin accountants opereren.
Examenfraude als symptoom van een kwetsbare structuur
De fraude betrof het grootschalig delen van antwoorden, het samen afleggen van examens en zelfs het afleggen van toetsen voor collega’s. Vrijwel alle grote accountantsorganisaties bleken betrokken. De AFM stelt dat dit gedrag zich langdurig en op meerdere niveaus voordeed, wat erop wijst dat de marktstructuur, cultuur en sturingsmechanismen ruimte boden voor dit type wangedrag.
Factoren die hieraan bijdragen zijn onder meer:
- De commerciële druk binnen het partnermodel;
- Onduidelijke waarde van interne uren ten opzichte van klanturen;
- Gebrekkige prioritering van kwaliteit boven omzet;
- Traag reageren op signalen van binnenuit of vanuit de toezichthouder.
AFM ziet examenfraude als systeemprobleem
Hoewel individuele verantwoordelijkheid niet wordt ontkend, kiest de AFM ervoor geen tuchtklachten in te dienen. In plaats daarvan ligt de focus op herstel van het systeem, intensief toezicht op maatregelen binnen organisaties, en versterking van de governance en voorbeeldfunctie van bestuurders en commissarissen.
De toezichthouder roept accountantsorganisaties op tot:
- Zelfonderzoek naar structurele kwetsbaarheden;
- Cultuurverandering en leiderschapsontwikkeling;
- Tijdige erkenning en aanpak van interne risico’s.
Anders toezicht houden
De AFM onderkent haar eigen rol in dit systeem en stelt haar toezicht bij. In plaats van uitsluitend te sturen op regels en processen, wil zij meer nadruk leggen op verantwoordelijkheid en resultaatgerichtheid binnen organisaties. “We geven ruimte voor zelflerend vermogen, maar blijven scherp op signalen van structurele zwakte,” aldus de auteurs.
Zij pleiten voor blijvende alertheid van toezichthouders én bestuurders: alleen dan kan voorkomen worden dat toekomstige kwetsbaarheden opnieuw leiden tot incidenten die het publieke vertrouwen schaden.
Bron: Autoriteit Financiële Markten, opinie in het Financieele Dagblad, juni 2025. Deze samenvatting is opgesteld met behulp van AI, gecontroleerd door onze redactie.
